Na de Tweede Wereldoorlog is de landbouw in hoog tempo geïntensiveerd. Deze intensivering leidt tot effecten op de bodemvruchtbaarheid. De bodem verliest versneld haar nutriëntleverend vermogen en haar structuur. Deze zaken zijn niet te herstellen door alleen het bodemleven weer op gang te brengen of het organisch stofgehalte te verhogen; de mineralogie is hierin een essentiële schakel.
Steenmeel: duurzame bodemverbeteraar
Onder steenmeel wordt verstaan: fijngemalen silicaatgesteenten van magmatische oorsprong. Deze kunnen variëren van Ca- tot Mg- tot K-rijk met allerlei schakeringen in mineraalinhoud. Daardoor bestaat de mogelijkheid verschillende soorten steenmeel in verschillende of opeenvolgende jaren toe te passen die gezamenlijk beantwoorden aan specifieke problemen in de bodem.
Intensieve landbouw
De intensieve landbouw in Nederland heeft zijn weerslag op de condities van de bodem. Dit uit zich onder andere in verlies van samenhang tussen organische stof en mineralogie. De werking van steenmeel in de bodem biedt aanknopingspunten bij het zoeken naar een oplossing van deze problemen.
Samenhang tussen organische stof en mineralogie
De landbouwkundige invloed van steenmeel op de samenhang van de organische stof en de mineralogie is voor zover bekend niet beschreven. Wel bekend is dat jonge vulkanische bodems, waarin dezelfde mineralen zitten als in steenmeel, een snellere opbouw en stabilisatie van organische stof kennen. Deze versnelde opbouw wordt veroorzaakt doordat humaten zich hechten aan de verweringsproducten van de vulkanische mineralen. Naar verwachting zorgt dit proces ook voor een betere menging/binding van de organische stof aan de minerale fractie van de bodem.
Voor een nadere toelichting zie ook deze pagina.
Stabiliteit van organische stof
In de wetenschappelijke literatuur zijn aanwijzingen te vinden dat het gebruik van steenmeel om de organische stof te stabiliseren kansrijk is. In de bodem zelf is het verband aangetoond tussen de aanwezigheid van amorfe hydroxiden en protokleien en de stabiliteit van organische stof. Ditzelfde principe is ook te zien in de ontwikkeling van jonge vulkanische bodems. Bij de verwering van vulkanische mineralen en vulkanisch glas ontstaan tussenproducten die in staat zijn om stabiele organische verbindingen te vormen. Op die manier verhinderen zij afbraak of uitspoeling en zorgen zij voor een versnelde opbouw van organische stof in de bodem. Ook de oorspronkelijke onverweerde mineralen in de lava zijn in staat een bijdrage aan de organische stof opbouw te leveren, zowel direct als indirect. Direct door de adsorptie van organisch materiaal, indirect omdat deze mineralen door hun kristallografische opbouw zorgen voor ideale aanhechtingsmogelijkheden voor schimmels en bacteriën.
Onze rol
Bij de toepassing van steenmeel kijken wij of het toevoegen van vulkanische mineralen aan de bodem de opbouw en instandhouding van organische stof beïnvloedt. Dit kan kwantitatief in bodems die zeer arm zijn aan organische stof. Door een bijdrage te leveren aan wetenschappelijk onderzoek werken wij aan de onderbouwing van de mogelijkheden van steenmeelbemesting. Daarnaast doen we praktijkgericht onderzoek om kennis en ervaring op te doen. Deze combinatie van wetenschap en praktijk vertaalt zich in toepassingsgerichte adviezen aan u.