Carpay Advies werkte de afgelopen jaren samen met marktpartijen aan bewustwording van de afnemende minerale bodemvruchtbaarheid en het belang van de introductie van steenmeel in de landbouw om de minerale bodemvruchtbaarheid te herstellen. Deze site blijft tot nader orde in de lucht omdat deze interessante informatie bevat voor eenieder die zich wil verdiepen in het belang en het nut van steenmeel.
Met steenmeelbemesting introduceren wij een nieuwe dimensie aan het bodembeheer waarin het fundament van de bodemvruchtbaarheid (de bodemmineralen) en de rol van de bodembiologie daarbij centraal staan. Bodemvruchtbaarheidsdeskundigen veronderstelden lang dat de bodem een inert materiaal is waar eindeloos op kan worden geteeld. Een goede bemestingsstrategie en goed bodembeheer volstaat, dacht men. Echter, het belang en de functie van bodemmineralen blijft bij de gangbare beoordeling van bodemvruchtbaarheid onderbelicht. Bodemmineralen vormen de kapstok voor tal van nuttige processen in de bodem en blijken een onderschatte en vergeten schakel te zijn bij het in stand houden van duurzame landbouwproductie. Steenmeel vult de actieve bodemmineralen aan die door de landbouwdruk en atmosferische verzuring in hoog tempo verdwijnen en onder meer zichtbaar worden door verslechterde bodemstructuur en hogere ziektedruk. Kortom: de bodem is toe aan een herstel van haar vitaliteit om haar functie voor de ondernemer als primair productiemiddel blijvend te kunnen vervullen. Dit herstel is alleen mogelijk met het basismateriaal waaruit de bodem oorspronkelijk is opgebouwd.
Bodemmineralen en bodemleven als ruggengraat voor een vitale bodem
Steenmeelbemesting stimuleert het bodemleven, stabiliseert de organische stof, versterkt de lange termijn-levering van alle nutriënten (behalve stikstof) en verhoogt structureel de nutriëntenuitwisselingscapaciteit van de bodem. Bemesting met steenmeel sluit zeer goed aan bij de wens om landbouw duurzamer en effectiever te maken.
Waarom belangrijk?
De landbouw heeft vanaf het midden van de 20ste eeuw een enorme ontwikkeling doorgemaakt met indrukwekkende resultaten. Resultaten gebaseerd op ondernemerschap in combinatie met onder andere de snelle technologische ontwikkeling op het gebied van techniek en chemie. Ontwikkelingen die voornamelijk zijn ingegeven vanuit economische principes, terwijl de productiecapaciteit van de bodem in essentie afhankelijk is van natuurlijke principes. Inmiddels is duidelijk dat er spanning bestaat tussen economie en duurzaamheid. De keerzijde van deze indrukwekkende ontwikkeling is dat de moderne landbouw gevolgen heeft voor de bodem. Ten opzichte van de ‘ongerepte’ bodem is vrijwel altijd een sterk afwijkende nutriëntenbalans ontstaan, heeft het bodemleven zich aangepast aan snel opneembare voedingsstoffen, is de aard van de organische stof veranderd en is de minerale buffercapaciteit en nutriëntenvoorraad aangetast. Het belang om mineralogische kennis te combineren met de gangbare kennis over bodemvruchtbaarheid is groter dan ooit.
Hoe zorgt de natuur voor vruchtbare bodems?
De voorlopers van onze bodemmineralen ontstaan in vulkanen en gebergtevormende processen. Ze verweren door zon, water, wind, vorst en biologische werking tot zand en klei om vervolgens door rivieren, wind en landijs over de aarde te worden getransporteerd en als vruchtbare bodems afgezet. Deze geologische processen houden de door de mens veroorzaakte processen niet bij en daarom is het voor de bodemvruchtbaarheid van belang bodemmineralen in de vorm van steenmeel aan te voeren.
Wat is steenmeel?
Steenmeel is fijngemalen silicaatgesteenten van magmatische oorsprong. Voor de Nederlandse situatie is steenmeel goed te vergelijken met het keileem dat in de ijstijden is afgezet en het vruchtbare sediment dat in het verleden door de rivieren werd afgezet bij overstromingen. Sediment is verweerd gesteente, steenmeel is gemalen onverweerd gesteente. Na het aanbrengen van steenmeel in de bodem treedt versnelde verwering op waarbij minerale voedingsstoffen voor het gewas vrijkomen. Door steenmeel in te zetten als een ‘slow release-meststof’ voor de aanlevering van nutriënten en het beheersen van de bodem-pH worden de natuurlijke minerale vruchtbaarheid, buffercapaciteit en weerbaarheid van de bodem hersteld. Het is mogelijk om verschillende typen steenmeel toe te dienen die beantwoorden aan specifieke problemen in de bodem en de behoefte van het gewas.
Wat zijn voordelen?
- Steenmeel brengt de bodemvruchtbaarheid op peil met een natuurlijke variatie van essentiële bulk- en sporenelementen. Het zorgt voor een langzame levering van nutriënten en heeft daardoor een langdurige werkzaamheid.
- Steenmeel stabiliseert de bodem-pH zonder de gebruikelijke uitstoot van CO2, verbetert de bodemstructuur en het watervasthoudend vermogen van de bodem. Ook legt steenmeel het broeikasgas CO2 vast.
- De productie van steenmeel kost minder energie dan die van kunstmest en is hierdoor minder afhankelijk van de prijsfluctuatie van fossiele brandstoffen. Het materiaal is vrijwel onbeperkt aanwezig in de natuur.
- Steenmeel stimuleert het bodemleven, zorgt voor opbouw en stabilisatie van organische stof in de bodem en zorgt voor een betere natuurlijke weerstand van planten. Het draagt bij aan nutriëntrijke gewassen die naar verwachting een positieve invloed hebben op de gezondheid van mens en dier.
- Steenmeel spoelt zelf niet uit en stimuleert ook geen uitspoeling van andere nutriënten. Dit maakt het mogelijk steenmeel voor meerdere jaren tegelijk toe te dienen.
Toepassingsgebieden
Steenmeel kan op verschillende manieren worden toegepast.
- direct op het land bij akkerbouw, veeteelt en vollegronds tuinbouw;
- in de ligbox;
- gemengd door (drijf)mest;
- als toevoeging bij composteren of vermengd met gerijpte compost;
- bij (bomen)substraat;
- als nutriëntenbron voor bio-fertilizer/compostthee;
- als bron van (sporen) elementen in natuurgebieden;
- bij openbaar groen, stadslandbouw, sportvelden en daktuinen.
Steenmeel is uitermate geschikt om de schade als gevolg van de hoge landbouwdruk en de zure regen in de afgelopen decennia te compenseren. Bij gebruik van steenmeel is de uitspoeling van nitraat naar het grondwater significant lager dan bij het gebruik van kalk.
Interesse?
Carpay Advies richt zich op voorlichting en bewustwording en is beschikbaar voor prikkelende lezingen en workshops.
Structurele problemen met de bodem hebben een relatie met de mineralogie. Mineralogie vormt echter geen onderwerp bij bodemvruchtbaarheidsonderzoek. Gebruikelijke bodemanalyses schieten te kort. Hoe heeft het zo mis kunnen lopen? Welke inzichten geven bodemanalyses? Welke analyses ontbreken? Waarom is dat belangrijk? Dweilen met de kraan open; willen we dat blijven doen? Wat is noodzakelijk om het tij te keren? Zijn er al resultaten mee? Tijdens een lezing krijgt u onder meer antwoorden op deze vragen.
Is uw interesse gewekt? Neem dan contact met me op voor het maken van afspraken.